Եղել են ժամանակներ, երբ մարդկանց ստիպել են իրենց գրվածքն ուտել
Մարդկային հնարամտությունը գրողի գիրքն այրելուց էլ ավելի մեծ անարգանքի է արժանացրել հենց գրողին: Պատմությանը հայտնի են դեպքեր, երբ դատարանի վճռով գրքի հեղինակին պարտադրել են ուտել իր ստեղծագործությունը:
1643 թվականին Դանիայում մի անանուն թռուցիկ է տպագրվում, որտեղ դատապարտվում է շվեդների ուխտադրժությունը դանիացիների նկատմամբ: Շվեդիայի իշխանությունները կարողանում են գտնել հեղինակին ու ձերբակալել: Նրա դատավճիռը շատ անսովոր է եղել: Հանցագործին առաջարկել են ընտրություն կատարել. Նա կա'մ պետք է ուտեր իր պարսավագիրը, կա'մ` գլխատվեր: Բնականաբար, պարսավագրի հեղինակի համար սեփական գլուխը ստամոքսից ավելի արժեքավոր է եղել, ու նա նախընտրել է պահպանել գլուխը: Դատավորները նրա նկատմամբ գթասրտություն են ցուցաբերել, ու թույլ են տվել, որ նա պարսավագիրը ոչ թե հում վիճակում ուտի, այլ` տաք ապուրի մեջ եփված վիճակում: Սովորաբար, այդպես վարվել են այն հեղինակների հետ, ովքեր վիրավորանք են հասցրել բարձրաստիճան անհատների բարոյական սկզբունքներին: Խորամանկ տիրակալները շրջահայացորեն նախընտրել են հեղինակին խայտառակել, քան մահվան դատապարտելով` նրան նահատակի համբավի արժանացնել: Իշխանական մաղձը թափվել է ոչ միայն հասարակ մարդկանց, այլև` բարձրաստիճան ազնվականների վրա: Վեյմարի հերցոգը չի խնայում նույնիսկ կայսերական խորհրդական, բարոն Իսահակ Ֆորլմերին, որը հանդգնել էր պարսավագրով քննադատել հերցոգին: Խեղճ բարոնը ևս ստիպված է լինում իր գրվածքն ուտել ու, ինչպես հրամայված էր, չտրտնջալ մթերքի անհամությունից: Առավել դառն է լինում Անդրեաս Օլդենբուգերի «կերակուրը»: 1668 թվականին նա մի գիրք է հրատարակում, որում բացահայտում է գերմանացի մի իշխանի սիրային արկածները: Բայց շուտով պարզվում է, թե ով է գրքի հեղինակը, և ժամանակի նշանավոր իրավաբանին ու հրապարակախոսին դատի են տալիս: Օլդենբուրգերը պիտի մտրակի հարվածների տակ ուտեր ամբողջ գիրքը: Գրողները դրանից առավել մեծ անարգանքի չէին ենթարկվել: Բայց պատմությունն արձանագրել է առավել անհեթեթ պատիժներ: Պիեր Ռամեն (Պիտեր Ռամուս) եղել է 16-րդ դարի ամենակրթված հումանիստներից մեկը: Նա իր երկու ստեղծագործություններում քննադատել ու ծաղրել է արիստոկրատական-տիրացուական տրամաբանությունը, որի հենասյունն այն ժամանակ ամենազոր «Սորբոն» համալսարանն էր: Պիեր Ռամեի հետ բանավեճում «Սորբոն» -ը պարտվում է, և այդժամ արքայական հրաման է արձակվում, որով արգելվում է Ռամեի երկու գրքերի տարածումը: Այդպիսի բան էլի էր տեղի ունեցել, իսկ այս հրամանը հարվածում էր նաև Ռամեի անձին: Նրան մարմնական պատիժ էր սպառնում, եթե համարձակվեր հրապարակային բանավեճի մեջ մտնել Փարիզի համալսարանի հետ: Բայց վրեժխնդրության ծարավի համալսարանը այս արգելքով չի գոհանում և առավել խիստ պատիժ է պահանջում: Եվ մի նոր որոշմամբ Ռամեին արգելվում է փիլիսոփայական կամ տրամաբանությանը վերաբերող իր ստեղծագործությունները որևէ հրապարակային վայրում կարդալ: |
Abone ol ve malalelerin yayınla: