Շախմատի աշխարհի չորրորդ չեմպիոն Ալեքսանդր Ալյոխինի արտասովոր հիշողության մասին է վկայում Մոսկվայի կինոստուդիաներից մեկում, որտեղ ապագա չեմպիոնն աշխատելիս է եղել, 1919 թվականին տեղի ունեցած դեպքը:
Կինոստուդիայի շքամուտքի նախասրահ է մտել մի տղամարդ ու խնդրել է կանչել ուսումնական մասի աշխատողներից ինչ-որ մեկին:
-Լսում եմ ձեզ, քաղաքացի Պոլուէկտով, - արձագանքել է Ալյոխինը:
-Մի՞թե մենք իրար ծանոթ ենք, - զարմացել է այցելուն:
-Չորս ամիս առաջ, - ժպտալով պատասխանել է Ալյոխինը, - Ֆերեյնի դեղատանը, բժիշկ Զասեդատելևայի դեղատոմսով, ձեր վեցամյա դստեր համար, որի կոկորդն էր բորվոքվել, դուք դեղ պատվիրեցիք: Ես հերթ էի կանգնած և պատահաբար լսեցի ձեր խոսակցությունը դեղագործի հետ:
Պոլուէկտովն ապուշ է կտրել:
-Այդ ժամանակ դուք եղջյուրային շրջանակով պենսնե էիք կրում, - շարունակել է Ալյոխինը: - Ձեր ձախ կողմի գրպանից հանեցիք կոկորդիլոսի կաշվից մի գորշավուն դրամապանակ և դրա միջից …
Ալյոխինը խոսքը չի հասցրել ավարտել, երբ վախեցած այցելուն դուրս է վազել ու այլևս երբեք չի հայտնվել այդ ստուդիայում:
***
Մի անգամ Ալյոխինը պատահաբար լսում է միլիցիայի վարչության հերթապահի խոսակցությունը բերման ենթարկվածի հետ, որը ներկայացել էր որպես Իվան Տիխոնովիչ Բոդրով:
-Ձեր ազգանունն ի՞նչ է, - միջամտել է Ալյոխինը:
-Բոդրով, - կրկնել է բերման ենթարկվածը: - Ի՞նչ եք ասում:
-Դուք Բոդրովը չեք, դուք Օռլովն եք, - ճշտել է Ալյոխինը: - Եվ ոչ թե Իվան Տիխոնովիչ, այլ Իվան Տիմոֆեևիչ: Երկու տարի առաջ զինկոմիսարիատում, որտեղ ես ձեզ առաջին անգամ հանդիպեցի, դուք ներկայացաք Իվան Տիմոֆեևիչ Օռլով: Ձեր կրծքից կախված էր ոսկեջրած փոքրիկ խաչ՝ սպիտակ մետաղից բարակ շղթայով, իսկ խաչի տակից ոչ մեծ խալ էր երևում:
Հանցագործը շշմել է ու քարացել: Երբ հերթապահն արձակել է նրա վերնաշապիկի կոճակը, բոլորը տեսել են խալն ու շղթայից կախված խաչը: Շուտով հետաքննությունը պարզել է, որ այդ մարդը իսկապես Օրլովն է՝ բանտից փախած կրկնահանցագործը:
Ավազակի բախտը, անշուշտ, չի բերել, որ ճակատագիրն իրեն հանդիպեցրել է արտասովոր հիշողության տեր մեծ շախմատիստին:
