Ուռճացված փառաբանական քծնագրով զարդարուն ալմաստե գահը՝ լավագույն կաշառք
Ռոմանովների արքայատոհմի երկրորդ ցարի՝ Ալեքսեյ Միխայլովիչի ժամանակ (1629 – 1676 թթ.) Մոսկովյան պետությունն էլ ավելի է հզորանում: Այն քաղաքական հարաբերություններ է հաստատում եվրոպական շատ պետությունների հետ, և ցարն անհրաժեշտ է համարում օտարներին ցույց տար իր երկրի ներքին բարեկարգությունն ու իր արքունիքի արտաքին ճոխությունը: Նրա մեծազորության մասին վկայող գանձերից մեկն էլ եղել է գոթական ոճի այն ալմաստազարդ գահը, որը պատրաստվել է 1659 թվականին, Սպահանում, պարսից շահի պալատական ոսկերիչների ձեռամբ և Ալեքսեյ Միխայլովիչ ցարին է մատուցվել Հայկական առևտրային ընկերության կողմից: Հայ վաճառականները շատ են շահագրգռված եղել, որ տարատեսակ արտոնություններ ստանան Մոսկովյան պետությունում առևտուր անելու համար: Նրանք ակնկալել են, որ այդպիսի կաշառքը կնպաստի իրենց բաղձալի նպատակին հասնելուն: Պարսկաստանցիների ժամանելու մասին վկայող արխիվային փաստաթղթերից մեկում ասվում է, թե 1660 թվականին մեծ տիրակալ ցար Ալեքսեյ Միխայլովիչին այդ գահը մատուցել է հայ Զախարի (Զաքար) Սարադարովը, և որ այն արժեցել է 22, 591 ռուբլի: Ջուլֆայեցի այս Զաքարը եղել է պարսից Աբբաս 2-րդ շահի առևտրային ներկայացուցիչը Մոսկովյան պետությունում: Գահը զարդարելու համար հայ առևտրականները Հնդկաստանից գնել են թանկարժեք քարեր, որոնց թվում եղել է 800 հրաշալի ալմաստ: Գահը երեսպատված է ոսկյա թիթեղներով և ցանցկեն պահպանակներով, որոնք զարդարված են թանկարժեք քարերով: Նստատեղի հիմքը հանդիսացող չորս սյունիկներից հետնամասի երկու սյունիկներին դրվել են դեպի հետ թեքված ևս երկուսը, որոնք կազմավորել են թիկնակը: Կողային սյունիկներից յուրաքանչյուրի արտաքին կողմերը զարդարված են 30-ական մարգարիտներով, իսկ մարգարտաշերտերի միջնամասում տեղադրված են երեսունական կարմիր ադամանդներ և նռնաքարեր: Գահի վերնամասում փիրուզյա խաչ է, իսկ խաչի կենտրոնում՝ նռնաքար, որի շուրջբոլորը ոսկյա բնիկների մեջ չորս ալմաստ է ամրացված: Վերին և կողային ալմաստներն օվալաձև են, իսկ ստորինը՝ եռանկյունաձև: Խաչի երկու կողմում փիրուզայից պատրաստված աստղաձև խաչեր են, և դրանց միջև ամրացված է 54 մեծ ու 62 փոքր ադամանդ: Ալմաստե գահի դիմային մասը նույնպես զարդարված է թանկարժեք քարերով. այստեղ ամրացված է 876 ալմաստ ու ևս 1224 թանկարժեք քար (նռնաքար, զմրուխտ, մարգարիտ): Գահի կողային մասերը զարդարված են պարսկական զարմանահրաշ մանրանկարներով (թռչուններ, կենդանիներ, բույսեր, որսի տեսարաններ): Ալմաստե գահի ամենավերևում, սյունիկների վրա, տեղադրված են Պետրոս առաքյալի և Նիկողայոս Հրաշագործի ոսկյա քանդակները, իսկ թիկնակի կենտրոնի երկգլխանի արծիվը Ռուսաստանում է արվել: Թիկնակին մետաքսաթելով ու ոսկեթելով հյուսված է երկու հրեշտակների պատկերը, որոնք իրենց ձեռքերին պահում են մարգարիտներով ու թանկարժեք այլ քարերով զարդարուն թագը: Թագի վրա կա 21 ադամանդ, 28 հակինթ, իսկ երեք թելերին՝ խոշոր չափի 105 մարգարիտ: Հակինթներով ու մարգարիտներով է զարդարված նաև հրեշտակների կուրծքը: Երկու հրեշտակների միջակայքում մանր մարգարիտներով հետևյալ քծնագիրն է լատիներենով շարադրված. «Մոսկովայի հզորագույն ու ամենաանպարտելի կայսր Ալեքսեյին, երկրի վրա բախտավորությամբ թագավորողին՝ մեծագույն արվեստով պատրաստված այս գահը թող լինի երկնային արքայությունում հավերժական երանության բախտավոր նախանշանակ»: Վերջին միապետը, որն այս գահին նստել է թագադրման առիթով, եղել է Նիկոլայ 2-րդը: Դա տեղի է ունեցել 1896 թվականի մայիսի 26-ին: Խորհրդային իշխանության առաջին տարիներին գահի ալմաստների մի մասը գողացել են ու վաճառել արտասահմանում: Գահը պահպանվում է Մոսկվայի Կրեմլի Զինապալատում: |