Արևելքին հազիվ տասը տարվա խաղաղություն է ապահովել 562 թվականին Բյուզանդիայի կայսր Հուստինիանոս Առաջինի և Պարսկաստանի շահնշահ Խոսրով Անուշիրվանի կնքած հիսունամյա հաշտությունը: Շրջապատող ազգերի ու պետությունների դեմ մղվող անդադար պատերազմները Բյուզանդիային հարկադրել են հաճախակի դիմել փողով հաշտություն գնելու քաղաքականությանը: Թեև այս կայսրությունը ժամանակի հզոր, առաջնակարգ պետություններից մեկն է եղել, բայց ամենևին էլ նվաստացուցիչ չի համարել զանազան անուններով քողարկվող հարկեր տալ իր ուժեղ հակառակորդներին և այդ կերպ ձեռք բերել իրեն անհրաժեշտ հաշտությունը:
Բյուզանդիան պարսիկներին հարկ տալուն սովորել էր դեռևս 4-րդ դարից, իսկ 562 թվականի պայմանագրով Հուստինիանոսն ուղղակի հնուց եկած փոխհարաբերության այս ձևն է վերականգնել, պարտավորվելով Պարսկաստանին տարեկան 30 հազար ոսկի հարկ վճարել: Տասը տարվա ամբողջ գումարը հենց 562 թվականին էլ միանգամից վճարվել է: Բյուզանդիայի տիրակալները, սակայն, իրենց ստորագրությունը ամենևին էլ չեն հարգել ու չեն ցանկացել շիտակությամբ վճարումները կատարել, և կնքված հաշտությունները խաթարվել են:
Հենց այդ պատճառով էլ, երբ լրացել է 562 թվականին կնքված հաշտության առաջին տասնամյակը, և պարսիկները պահանջել են հաջորդ տասնամյակի վճարը, Հուստինիանոս Առաջինին փոխարինած Հուստինոս 2-րդը հրաժարվել է վճարել՝ պատճառաբանելով, թե «փողով գնված բարեկամությունը խախուտ է և անպետք»: Այս նոր կայսրը գիտակցել է, որ մերժման հետևանքը լինելու է երկարատև ու արյունահեղ պատերազմը, բայց նրան այդ հեռանկարը չի վախեցրել, որովհետև բյուզանդական դիվանագիտությունը նախապատրաստել էր այնպիսի գործողություններ, որոնք պիտի օժանդակեին կայսրին պարսկական ուժը խորտակելու գործում: Այդ նպաստավոր հանգամանքներից էլ մտադիր է եղել օգուտ քաղել Հուստինոս 2-րդը:
(շարունակել)
