Իններորդ դարը հայոց աշխարհում մի քանի ազգային պետությունների՝ թագավորությունների հիմնման ժամանակաշրջան է եղել: Թագավորություններ են կազմավորվում Շիրակում, Վասպուրականում և նույնիսկ Կիլիկիայում: Բայց կաթողիկոսությունն այդ թագավորությունների գոյության ամբողջ ժամանակաշրջանում այդ թագավորություններից ավելի բարձր դիրք է ունեցել: Ինչպես Գրիգոր Լուսավորիչի ու նրա հաջորդների գահակալության տարիներին, այնպես էլ հիշատակածս ժամանակաշրջանում հայոց հոգևոր պետերն ամեն կերպ ձգտել են ժառանգական դարձնել իրենց պաշտոնը: Շիրակի կաթողիկոսները, Պահլավունիները, Աղթամարի ու մանավանդ Աղվանքի ու Սսի կաթողիկոսները ձգտել են հետևել Գրիգոր Լուսավորչի օրինակին: Տիրապետության ու հեղինակության գլխավոր աղբյուրի՝ կալվածական հարստության տեղը նրանք լավ են իմացել: Չորրորդ դարի Հայաստանում ամենախոշոր հողատերը Գրիգոր Լուսավորչի տոհմն է եղել: Իսկ Անին բյուզանդացիներին վաճառած Պետրոս Գետադարձ կաթողիկոս, ինչպես վկայում է Մատթեոս Ուռհայեցի պատմիչը, 500 գյուղ է ունեցել: Մինչդեռ նրա ժամանակ Բագրատունիների փոքրիկ թագավորությունը երեք գահակալների միջև է բաժանված եղել, որոնցից մեկի՝ Գագիկ 2-րդի սեփականությունը միայն Անի քաղաքն է եղել: Նույն այդ Գետադարձը՝ Բյուզանդիային հավատարմագրված այդ շունը, ապրել է այնպիսի շքեղության մեջ, որը մատչելի չի եղել Բագրատունի թագավորներից ոչ մեկին: Եվ զարմանալի չէ, որ Շիրակի բոլոր շինությունների արձանագրություններում նախ կաթողիկոսն է հիշատակվել, հետո միայն թագավորը: