Մասիս սարը Հին կտակարանում հիշատակված Արարարտը չէ
Մասիս սարին Արարատ անունը միջին դարերում է տրվել: Սկզբում այդ լեռան անունը տալիս նկատի չեն ունեցել ներկայիս Արարատ=Մասիս լեռը: Նկատի են ունեցել Կորդվաց նահանգի մի ուրիշ լեռ կամ տեղանք: Պատահական չէ, որ այդ մասին շատ պարզ, հստակ վկայում է Փավստոս Բուզանդը: «Մծբինի Հակոբ եպիսկոպոսի մասին» գլխում կարդում ենք. «Այն ժամանակները Մծբինի մեծ եպիսկոպոսը` մի սքանչելի ծերունի, ճշմարիտ գործերի մեջ վաստակավոր, որի անունն էր Հակոբ, Զգոն կոչված, աստվածընտիր մի մարդ (պարսիկ լինելով հանդերձ), վեր կացավ իր քաղաքից, որպեսզի գա հասնի Հայոց լեռները, Սարարադ լեռը, որ գտնվում էր Արարատյան թագավորության սահմաններում, Կորդվաց գավառում (հետազոտողները պարզել են, որ այս «Սարարադ» ձևն առաջացել է երկու կից բառերի սխալ տրոհումից. հնում երկաթագրերում բառերն իրար կից են գրել, օրինակ, ԻԼԵՐԻՆՍ ԱՐԱՐԱՏԱՅ-ը տրոհել են «ի լերին սարարատայ, փոխանակ գրեին «» ի լերինս Արարատայ»): Նա լի էր Քրիստոսի շնորհներով, այնպես որ նրա ձեռքով հրաշքներ էին կատարվում: Նա եկավ մեծ փափագով ու ցանկությամբ և աղաչում էր Աստծուն, որ կարողանա տեսնել Նոյի փրկական տապանը, որ ջրհեղեղից հետո այս լեռան վրա հանգրվանեց, որովհետև ինչ որ նա Աստծուց խնդրում էր, ստանում էր: Արդ` երբ նա բարձրանում էր Սարարադյան լեռան անջրդի անապատ, քարաքարոտ տեղերով, ինքը և իր հետ եղողները հոգնեցին և ծարավեցին: Այդ ժամանակ մեծ Հակոբը ծունկ չոքեց գետնի վրա և տիրոջն աղոթեց: Եվ այն տեղից, որտեղ դրել էր իր գլուխը, մի աղբյուր բխեց. և ինքն ու իր հետ եղողները խմեցին: Մինչև այսօր էլ այդ աղբյուրին ասում են Հակոբի աղբյուր: Եվ ինքն իր չարչարալից գործը շարունակում էր, տիրոջն աղոթում էր, որպեսզի ցանկացածն անհապաղ տեսնի: Արդ` երբ նա հոգնած էր վերը, կատարի մոտ, դժվար տեղում, խիստ տանջված էր, քունը տարավ: Եվ Աստծու հրեշտակը եկավ ու նրան ասաց. «» Հակո'բ, Հակո'բ»: Եվ նա ասաց. «» Այստե'ղ եմ, Տե'ր»: Եվ հրեշտակն ասաց. «Տերը քո աղաչանքներն ընդունեց և խնդրանքդ կատարեց. Այդ, ինչ որ գլխիդ տակ դրված է, տապանակի փայտերից է. ահա բերի քեզ համար. այնտեղ է այդ: Էլ կրկին չձգտես տեսնել, որովհետև Տերն այդպես կամեցավ»: Նա մեծ խնդությամբ ոտքի կանգնելով երկրպագեց Տիրոջը մեծ գոհունակությամբ և տեսավ տախտակը, որ կարծես կացնով կտրած` ճեղքած հանած էր ինչ-որ մեծ փայտից: Առնելով շնորհատուր պարգևը` ինքը և հետը եղողները այնտեղից ետ դարձան ու գնացին իրենց ճանապարհը»:
|