Խնդրում ենք սպասել...

Հոդվածներ

ԱՌԵՐԵՍՈՒՄ /պատմվածք/

Aram Hovhannisyan
Հեղինակ`
Aram Hovhannisyan
06:01, շաբաթ, 29 հուլիսի, 2017 թ.
ԱՌԵՐԵՍՈՒՄ /պատմվածք/

-Սա ուրիշ գնանոց է:

-Ի՞նչ, -Վահանը չհասկացավ:

-Երեք ու վաթսուննոցը չէ, -կինն անցավ շշունջի:

-Ո՞վ ասաց:

-Գիտեմ:

-Եթե համոզված եք, ասեք, -թեթևակի բորբոքվեց Վահանը:

Կինը չարձագանքեց: Վաճառողուհին, խոսակցությանն անտեղյակ, իր բանին էր. կշռում էր, գինը բարձրաձայնում, ու մինչ գնորդը կմուծեր փողը, հասցնում էր էլի մի քանիսին ճանապարհել: Ապխտած երշիկի դարսակն արագորեն իջնում էր:

-Քանիսնո՞ցն է, -առջևում հերթից դուրս հարցրին:

Վաճառողուհին չարձագանքեց:

-Տեսնու՞մ եք, -կինը դարձավ կանգնածներին, սակայն խրախուսական հայացք չգտնելով՝ վերստին գոհացավ Վահանով:

-Իբր, չի լսում: Ժամանա՞կ ունի՝ երկուս ու յոթանասուննոցը երեք ու վաթսունով է ծախում:

-Չի կարող պատահել, օրը ցերեկով չի համարձակվի, -վստահ ասաց Վահանը:

-Երեք ու վաթսուննոցը յուղալի չի լինում, իսկ սա…-ուշադրություն դարձրեք ճարպերին, -կինը փսփսուքով էր խոսում, հասակով կարճ էր, ու Վահանն ստիպված պարանոցը թեքել, կողքանց էր լսում:

-Դա, հո, սրիկայություն է: Ընկերուհի, երշիկն ի՞նչ արժե:

Նույնն էր, թե պատին հարց տված լինեին:

-Ձեզ հետ եմ, -Վահանը բորբոքվեց:

Նույն քար լռությունը:

-Ընկերուհի…-հուզմունքին գումարվել էր վիրավորանքը: -Խլացել ե՞ք:

Վաճառողուհու հայացքը հարևանցի դիպավ Վահանին, կարևորություն չտվեց:

-Այդտեղ գին կա՞ դրված, -առջևում կանգնածներին դիմեց Վահանը:

Հերթը երերաց:

-Սրանցից ո՞վ է գլուխ հանում, հա շարել են:

-Վարիչին կանչեք, -Վահանը թողնելով հերթը՝ առաջացավ:

Վաճառողուհին թոթվեց ուսերը: Վահանի հայացքը շրջեց սրահով, տեսավ պահեստային տնտեսություն տանող դուռը:

-Համա կանչելու՞ եք, թե…

-Դու հո փորձա՞նք չես, ի՞նչ ես ուզում, -վաճառողուհին դանակը ձեռքին մոտեցավ:

-Գինն եմ հարցնում, -Վահանը ջանաց զսպել իրեն:

-Հերթդ կհասնի, կիմանաս:

-Դա ի՞նչ տոն է, չեմ հասկանում, -ուշադրությունն ակամա սևեռվեց դանակի լայն շեղբին: -Հեռու տար:

-Գիշերվա երա՜զ է, -վաճառողուհին ձգեց խոսքը:

Վահանն օգնության ակնկալիքով նայեց հերթին: Կինը չէր երևում:

-Բողոքի գիրքն ուզեք, -դրդեց մեկը:

-Էհ, որ գրեց, ի՞նչ: Կարծում ես բա՞ն կփոխվի, -նկատեցին հերթից:

-Կփոխվի, լավ էլ կփոխվի:

-Միամիտ…

Ընթացքում բանվորը ստվարաթղթե արկղով նոր երշիկ բերեց: Սև, կեղտակուր խալաթ կար հագին, հայացքն անխռով էր:

-Վարիչը ներսու՞մ է, -Վահանը նրան դիմեց:

-Ես գործ չունեմ, ախպեր ջան, -և գնաց:

Վահանն ուղղվեց դեպի պահեստ տանող դուռը: Միջանցքում շարժվելու տեղ գրեթե չկար. մինչև առաստաղ դատարկ շշերով լի արկղեր, զանազան տուփեր, պարկեր էին շարած: Ձկան, նեխող պանրի անդուր հոտը բռնել էր օդը: Խորքից կացնի խուլ զարկեր էին գալիս. միս էին կտրատում: Կիսաբաց արեց ծայրի դուռը: Աչքով ընկան պատերի փոխանցիկ դրոշները, պատվոգրերը, շրջանակում առնված մեծադիր նկարը: Աեղանին ծլնգում էր հեռախոսը: Զուգահեռ է, մյուսով խոսում են, -որոշեց Վահանը:

-Ու՞մ եք ուզում:

Շրջվեց: Մարդը մոտեցավ: Հետը մեկը ևս կար՝ ձեռքին փաթեթ:

-Վարիչին:

-Լսում եմ, -հնչերանգը չոր էր, չտրամադրող, կարծես ասելի լիներ՝ շուտ արա, ժամանակ չունեմ: -Վանիկ ջան, -դարձավ մյուսին, -դու գնա: Հենց եղավ, լուր կտամ:

-Ձեր աշխատողը գների խախտում է թույլ տվել:

-Ո՞ր մեկը, ես աշխատողներ շատ ունեմ, -նույն պահին զրնգաց հեռախոսը, ու նա Վահանին թողնելով՝ մտավ աշխատասենայկ:

-…

Երևում էր, կարևոր զանգ է, որովհետև վարիչը, որ սկզբում անփույթ էր վերցրել ընկալուչը, խոսակցության ընթացքում այդպես էլ չընկողմանեց բազկաթոռին, ընդամենը ծխախոտ վառեց: Առավել տարօրինակն այն էր, որ միջոց գտավ Վահանին ներս հրավիրելու, աթոռ առաջարկեց:

-Թյուրիմացություն է, հիմա կհարթենք, -լսափողը դնելով՝ ասաց: -Հասցրել են վարչություն զանգել: -Դուք գնում կատարե՞լ եք:

-Դեռ ոչ:

Վարիչը թեթևացած շունչ քաշեց: Հետագա խոսքը նույն ջերմությունը չուներ:

-Դուք գնացեք սրահ, -ասաց ու դուրս եկավ միջանցք: -Խաչի՛կ, Խաչի՜կ, -կանչեց բաժին մտնող մսավաճառին, -կողմնակի մարդկանց հանեք՝ բոլորին: Եղածը լրիվ վաճառքի հանիր, չմոռանաս գինը կպցնել, -ապա մեկուսի, -խալաթ հագնենք:

Նա ուղղվեց երշիկի բաժնի կողմը: Վահանը եկած ճանապարհով ելավ սրահ: Վաճառասեղանի մոտ ժխոր էր, առուծախը դադարեցրել էին:

-Որ ասում էի…-մոտեցող Վահանին դիմեց հերթի կինը՝ նա, որ ողջ աղմուկի հեղինակն էր:

-Ի՞նչ էիր ասում, -շամփրեց վաճառողուհին:

-Դուրս, քեզ ասի՝ դուրս գնա, -վարիչն աշխատողին կոպտորեն մի կողմ հրեց:

-Ի՞նչ եմ արել, -համառեց վաճառողուհին: -Երկուս ու յոթանասուննոցը նոր բերածն է, չեմ էլ հասցրել ծախել:

-Հասկացանք, գնա:

-Ընկերուհի, իմ երշիկը տուր, արդեն մուծել եմ:

-Ձերը սա՞ է, -վարիչը թղթում փաթեթածը դրեց կշեռքին: -Որքա՞ն եք վճարել:

-Երեք ռուբլի:

-800 գրամ է: Սիրու՜շ, - ձայնեց սյան տակ նստած գանձապուհուն, -քաղաքացուն վաթսուհինգ կոպեկ վերադարձրու: Չեկն ինձ մոտ է:

-Ամեն մեկն իր հերթին է կլորացնում, -գանձապահուհուն նկատի ունենալով՝ ինքն իրեն դժգոհեց հավանաբար արագ հաշվարկ կատարած մեկը:

-Ուրի՞շ: Է՞լ ով է երեք ու վաթսունով մուծել, սրանք ու՞մն են, -վարիչը փաթեթները բացեց:

-Նույն երշիկը չէ՞, -հերթից էին:

-Թյուրիմացություն է պատահել, շփոթմունք, -վարիչն ջանում էր մարդկանդ խաղաղեցնել: -Ներող եղեք:

-Ոչ մի շփոթմունք, -գրգռվեց Վահանը: -Քաշը, արժեքը դիտմամբ փաթեթին չի գրել, որպեսզի բռնվելիս արդարանալու տեղ ունենա:

-Հո չասի՜ք, -նեղսրտեց վարիչը, հետո հիշելով, որ կարևորը գնորդներին չգրգռելն է, հավելեց: -Նա իր պատիժը կստանա:

-ԲԽՍՍ-ի ձեռքը պիտի տաս, որ իմանան:

-Ահ, մեկի պոչը մյուսի տակն է: Ավելի լավ է դրանց հետ գլուխ չդնեք:

-Այ ընկեր, վաճառք պիտի կատարե՞ք, թե չէ: Ինձ պանիր է հարկավոր, դարձրին շուկա:

-Հիմա, հիմա, -վարիչի հայացքն առավ դռանը, լարվեց:

-Խնդրում եմ չաղմկել: Գեորգի Արտեմիչ…

Ժամանողները երեքն էին՝ երկու տղամադ և մեկ կին:

-Բարև ձեզ: Ի՞նչ է պատահել, -հարցը հերթին էր ուղղված:

-Սրանից ավել ի՞նչ լինի, թալանում են, -մարդը մեդալներ ուներ:

-Առևտրի վարչություն զանգողը դու՞ք էիք:

-Ես եմ զանգահարել, -հերթի կինն առաջացավ:

Վահանը զարմացավ: Մինչ այդ կարծում էր երկչոտ բնավորություն ունի, այլոց ձեռամբ շագանակ հանող է: Իրենց խանութն է, միշտ այդտեղից է առևտուր անում ու չի կամենա հարաբերությունները սրել, որովհետև գիտի՝ քթից կբերեն, -սկզբում մտածել էր: Բայց տես…

-Գեորգի Արտեմիչ, գուցե կաբինե՞տ անցնեք, -վարիչը ձեռքերի շարժով ցույց տվեց ամբոխված գնորդներին, այն է՝ հրապարակավ քննության հետևանքները նկատի առեք:

-Եկեք մեզ հետ, -կնոջը դարձավ եկվորը: -Վաճառողն ու՞ր է:

Պահեստը բաժնին միացնող դռների մեջ կանգանծ վաճառողուհին կմկմաց.

-Այստեղ եմ:

-Ուրիշ մեկին հանձնարարեք առևտուրը շարունակի, -կարգադրեց Գեորի Արտեմիչ հորջորջվածը, այնուհետ խոսքն ուղղեց զանգահարող կնոջը:

Դուք ևս, տիկին, եկեք:

-Թող այս քաղաքացին էլ գա, նա նույնպես բողոքում է, -Վահանի դաստակը բռնեց կինը:

-Լավ, -դժկամ համաձայնեց եկվորը:

Վարիչն արհամարհանքով նայեց կնոջը, որոշ ակնկալիքով՝ Վահանին, ապա զայրագին հարձակվեց բաժին մտած բանվորի վրա:

-Դու՞ ինչ գործ ունես, գնա խալաթդ փոխի:

Վերջինս կամեցավ բացատրություն տալ, սակայն վայրկենական մտմտուքից հետո լեզուն ատամների տակ առավ:

-Մենք էլ գանք, -մեդալակիրն էր:

-Այ հայրիկ, հո թատրո՞ն չէ: Դու քո առևտուրն արել ես, գնա:

-Թալանում եք:

-Թե չէ մյուսներն իրենց տեղում նույնը չեն անում: Մեր անունն էլ ելել, -գանձապահուհին էր:

-Ո՞վ, -մարդը քշեց գանձարկղի կողմը: Ես Կերչում եմ կռվել...

-Իսկական կռվողներ տուն չեն եկել:

-Սիրու՛շ, -սաստեց վարիչը, ապա ինքն իրեն՝-սրանք մի օր ինձ բանտ էլ կճամփեն:

Նա գնաց: Փոք-ինչ ուշացումով Վահանը հետևեց մյուսներին: Միջանցքում ականջին հասավ վաճառողուհու լացակումած ձայնը.

-Գեորգի Արտեմիչ, քսան տարվա աշխատեղ եմ...

-Ապրանքագիրը բերեք:

-Հենց հիմա, -վարիչը ապրանքագետին կարգադրեց գտնել հարկավոր թուղթը:

-Բաժնում է, -վաճառողուհին շրջվեց, որպեսզի դուրս գա: Տեսնելով Վահանին՝ կանգ առավ: -Ախպեր ջան, ես քեզ ի՞նչ եմ արել, որ ուզում ես վատություն անել: Երեք երեխա ունեմ:

-Մենք էլ զավակներ ունենք, ընտանիք ենք պահում, -Վահանի փոխարեն պատասխանեց հերթի կինը: -Աղքատավարձով ապրող մարդիկ ենք:

Վաճառողուհին սկսեց լալ: Սաստող չկար, ուստի Վահանը վատ զգաց: Թքած կոպեկների վրա: Մեկ է, այլ տեղ ուրիշին է տալու: Համատարած գռփում են: Հետո հանկարծ հասկացավ՝ մշակված ռազմավարություն է, յուրատեսակ ծուղակ, հոգեբանական գրոհ: Մեղավորը զոհի տեսք է ընդունում, որպեսզի բարոյապես ճնշի:

-Դե, տեսնում եք...

-Ինձ չի հետաքրքրում, -հերթի կինն անդրդվելի էր:

-Պետք չէ դաժան լինել, -Գեորգի Արտեմիչը դարձավ վարիչին, - ապրանքագիրը չբերիք:

Վաճառողուհին գնաց:

-Դուք գնում կատարե՞լ եք, -վարչությունից եկած կինն էր:

-Ոչ:

-Իսկ դու՞ք, -հարցն այս անգամ Վահանին էր հասցեագրած:

-Կհասցնեմ:

-էլ ի՞նչ եք ուզում:

-Ո՞նց թե: Կարո՞ղ է վերջում մեզ մեղավոր հանեք, -Վահանը չարացավ:

-Մեղքը բոլորինն է, հասարակությանը, -ծանրակշիռ կարծիքը շաղեց Գեորգի Արտեմիչը:

-Հանրությունն այստեղ գործ չունի. նա հանցանք է կատարել՝ միտումնավոր: Փաստերը դա են ապացուցում:

-Հետո կերևա:

-Գոնե բարեկիրթ լինի, վարվեցողություն ունենա: Հիմա է, որ կոկորդիլոսի արտասուք է թափում:

-Կուլտուրայից եք խոսում, բայց վիրավորում եք, -առաջին անգամ խոսակցությանը միջամտեց երրորդ անձը:

Վահանը չպատասխանեց. դիտողությունը մասամբ ճիշտ էր: Պետք է դրանց հետ զգոն լինել, փորձված գայլեր են, -վճռեց:

-Թուղթն ու թերակշռելը հերիք չէ, պոչերն ու թելերը հետն են ծախում, քիչ է, հիմա էլ՝ գների խախտում, -հերթի կինը տարուբերեց գլուխը:

-Երևում է, առևտրից հասկանում եք: Որտե՞ղ եք աշխատում, -Գեորգի Արտեմիչը ծխախոտ վառեց:

-Ի՞նչ կարևոր է: Կյանքն է ստիպում սովորել:

-Կյանքն ուրիշ բան էլ է ասում՝ մեղավորը միայն վաճառողը չէ:

-Այո, եթե վարիչը թույլ չտար, նա քանի՞ գլուխ ուներ:

-Հիմա էլ ի՞նձ եք ուզում խառնել գործին:

-Ուրեմն՝ դուք տեղյակ չէ՞իք:

-Ոչ: Քաղաքացին կարող է վկայել, -վարիչը գլխով Վահանին ցուցեց:

-Ավելի վատ: Նշանակում է, ձեր տեղում չեք, եթե չգիտեք՝ ինչ է կատարվում խանութում:

-Հրեն հեռախոսը, կարող եք զանգել: Ուզու՞մ եք մինիստրության, թե՞ ժողվերահսկողության, կուսշրջկոմի ու կենտկոմի, գերագույնի համարները տամ:

-Եթե կարիք լինի, կզանգեմ, -կինը, պարզ նկատվում էր, կոտրվեց: -Կարծես շատ էի կամենում այս տհաճ պատմության մեջ ընկնել:

-Ամեն բան լավ կլինի: Ինչու՞ ուշացավ, -թեման փոխեց Գեորգի Արտեմիչը:

Վարիչը գնաց, նրան հետևեց ապրանքագետը:

-Հարկ կլինի բացատրություն գրել:

-Բացատրագիր, թե՞ բողոք:

-Ի՞նչ ուզում եք դրեք անունը, տիկին: Եվ դուք նույնպես: Ձեզ հիմա թուղթ կտան: Իսկ մենք արձանագրություն կկազմենք:

Ապրանքագիրը բերեցին: Եկվորները շուռումուռ տվեցին թղթերը, կարդացին:

-Երկուս ու յոթանասուննոց է՝ ութսուներեք կլիլոգրամ: Դուք ևս բացատրագիր գրեք, -վերադասի խոսքը վարիչին ու վաճառողուհուն էր ուղղված:

-Ես չեմ գրի: Ավելի ճիշտ կգրեմ, որ վաճառածս եղել է երեկվա երեք ու վաթսուննոց երշիկը: Ասի՝ հինը պրծնի, նոր...

-Անցյալ օրվա ապրանքագիրը տվեք:

-Ձեր ձեռքին է, -վարիչն առաջացավ:

-Դուք կհաստատե՞ք, որ երեկվա ստացածն էր վաճառում:

-Այո, անվարան պատասխանեց վարիչը:

-Քանի՞ կիլոգրամ էիք ստացել ու որքանն էր մնացել:

-Երեսունհինգ կիլո: Քսանհինգը մնացել էր:

-Ճիշտ չեն ասում, -Վահանն ու կինը թողել էին գրելը:

-Այսի՞նքն:

-Կարող եք համեմատել, կտեսնեք, որ մյուսից էժան է:

-Եվ հետո՝ ապխտած երշիկն ինչու՞ պետք է երեկվանից մնար խանութում: Այն էլ եղած-չեղածը՝ երեսուհինգ կիլոգրամ: Նույնիսկ ծիծաղելի է:

-Ընկերուհի, ձեր խոսքը հաստատելու համար փաստեր են պետք, իսկ փաստ չկա: Եթե գնում կատարած լինեիք, ուրիշ բան:

-Ես՝ հիմա...-վահանը գնաց:

Սրահում նախկին հերթից մարդ չնկատեց: Մոտեցավ վաճառասեղանի շուրջ խմբվածներին: Վաճառողուհին երիտասարդ աղջիկ էր՝ բարեհամբույր, բարետես:

-Ձեր մեջ այս նույն երշիկից երեք ու վաթսունով առնող եղե՞լ է:

Հերթ կանգնածները վարանքով նայեցին Վահանին: Հարցն իսկապես էլ հիմար հնչեց: Վահանն անորոշության մեջ ելավ մայթ, անիմաստ դեսուդեն նայեց, վերադարձավ:

-Մարդ չի մնացել:

Տեսնու՞մ եք:

-Բայց լավ ծածկադմփոց արիք:

-Տիկին, չափը չի կարելի անցնել, վիրավորում եք, -Գեորգի Արտեմիչը խոժոռվեց: -արձանագրությունը կազմեցի՞ք:

Հետը եկածները պատրաստակամ՝ կնքած թուղթը դրեցին սեղանին: Այժմ կարող եք ծանոթանալ և ստորագրել:

-Սա աչքակապություն է: Ես չեմ ստորագրի, -կինը ոտքի ելավ:

-Ես նույնպես, -Վահանը ճմռթեց կիսատ բացատրագիրը:

-Դա ձեր իրավունքն է: Միայն թե, եթե ուրիշ անգամ բողոքելու լինեք, փատերը, խնդրում եմ, չխեղաթյուրել: Կգրեք ճշմարտությունը:

-Ձեզ դիմեցինք, ինչ հասկացանք, որ երկրոդ փորձն անենք: Ճշմարտություն, սուտ է, չկա: Համենայնդեպս, այստեղ չկա:

-Մաղձն է խոսում ձեր մեջ: Լավ չէ, լավ չէ, -Գեորգի Արտեմիչը ձեռքը տարավ լսափողին:

Առերեսումն ավարտված էր:

Կինը նյարդային շարժումով երկարուկ դրամապանակը խոթելով անութի տակ՝ դուրս եկավ: Վահանը գլուխկախ հետևեց նրան: Ականջին հասավ «կլյաուզնիկ» բառը: Ուզեց հետ դառնալ, սակայն միտքը, որ ոհմակի դեմ միայնակ անզոր է, թույլ չտվեց:


    
    
Առաջխաղացնել այս նյութը
Նյութը հրապարակվել է Մամուլի խոսնակի շրջանակներում:
Գրանցվի՛ր և հրապարակի՛ր քո հոդվածները:
Հավանել
0
Չհավանել
0
9548 | 0 | 0
Facebook