Ընթերցողներիս առաջարկում եմ տեղեկանալ 18-րդ դարի գերմանացի հռչակավոր գեղանկարիչ, Ֆրանսիայի գեղարվեստի թագավորական ակադեմիայի առաջին կին անդամ Անժելիկա Կաուֆմանի վրձնած «Մայրն աղաչում է Պապիրիուս Պրետեքստատուսին» նկարի ատաղձը դարձած հետաքրքիր և զվարճալի պատմությանը:
Իսկ ո՞վ է եղել Լուցիուս Պապիրիուս Պրետեքստատուսը:
Հին Հռոմում սովորույթ է եղել սենատի նիստերին մասամբ կարմիր շերտավոր տոգա (պրետեքստա) կրող որդիների հետ գնալ:
Այդ ժամանակներում, երբ սենատում մի որևէ կարևոր գործի քննարկումը չի ավարտվել, հետաձգվել է հաջորդ օրվան: Ընդ որում բոլոր սենատորներից պահանջվել է, որ քննության առարկա գործը ոչ ոք չի բարձրաձայնելու այնքան ժամանակ, քանի դեռ դրա վերաբերյալ որոշում չի կայացվել:
Նիստերից մեկին հոր հետ մասնակցած պատանի Պապիրիուսը երբ տուն է վերադարձել, մայրն սկսել է նրան հարցուփորձ անել, թե սենատորներն ինչ են քննարկել:
Տղան պատասխանել է, թե այդ մասին խոսել չի թույլատրվում, և ինքը պարտավոր է լռել:
Որդու լռությունը, գործի գաղտնի բնույթն այս կնոջ մեջ ավելի են բորբոքել քննարկման մանրամասներին տեղեկանալու ցանկությունը, և նա պոկ չի եկել պատանուց ու համառորեն ցանկացել է անպայման գոհացում տալ իր հետաքրքրասիրությանը:
Այլևս չկարողանալով դիմադրել մոր համառությանը՝ տղան որոշել է նրան խաբել ու մի անմեղ սուտ է հորինել: Նա ասել է, թե սենատում քննարկվել է, թե պետության համար ո՞րն է օգտակար՝ մեկ տղամարդը երկո՞ւ կին ունենա, թե՞ մի կինը երկու տղամարդու հետ ամուսնանա:
Երբ մայրն այդ լսել է, սարսափահար է եղել: Խիստ տագնապած կինն անմիջապես դուրս է նետվել ու լսածը պատմել է ուրիշ մայրերի:
Հաջորդ օրը սենատի մոտ մայրերի մեծ բազմություն է հավաքվել: Նրանք ողբաձայն աղաչել են, թե ավելի լավ կլինի, որ մեկ կինը երկու տղամարդու հետ ամուսնանա, քան մեկ տղամարդը երկու կին ունենա:
Սենատորներին զարմացրել է կանանց անզսպությունը, չափավորության բացակայությունը:
Իսկ Պապիրիուսը կանգնել է կուրիայի կենտրոնում ու պատմել, որ մոր համառ պահանջից ազատվելու համար է ինքն այդ սուտը հորինել:
Սենատի անդամներն իրենց հիացմունքն են հայտնել պատանուն, որ բերանբացություն չի դրսևորել, բայց որոշում են կայացրել, որ իրենց հայրերի հետ տղաների մուտքը սենատ արգելվի: Թույլատրվել է միայն Պապիրիուսին: Նրան «Պրետեքստատուս» մականունն է տրվել, քանի որ նա պրետեքստի տարիքում ողջամտություն է դրսևորել ու լռություն է պահպանել: