Makaleler

Տղամարդու արժանապատվության զգացողությունը եթե չլներ կնոջը սուրբ չէր հռչակի:

Բանը նրանումնա, որ պատմության նախնական փուլում կնոջ՝ որպես սեռի պակասորդը հարավի ազգերի կանանց համար առիթա հանդիսացել ըլնել մարդկային հոտի ներսում որպես մայր - թագուհի՝ ունենալով սանձարձակ սեռական վարք: Էդ գիտության մեջ հայտնիյա ՄԱՅՐԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆ անվամբ: Հոտի ներսում մայր թագուհին ունեցելա տղամարդկանց վրա իշխանություն՝ շնորհիվ սեփական սեռի պակասորդի, որից լիուլի օգտվելա: Բայց տղամարդկանց համբերությունը սահմաններ ունի: Էդ համբերությունը հատելա կնգա պատճառով բոլորը բոլորի դեմ պատերազմից, որի համար էլ, տղամարդկանց խումբը որոշումա սպանել սանձարձակ ու քմահաճ ՝՝մայր - թագուհուն՝՝ ու դրանով վերջ դնել իրանց անհաշիվ տառապանքներին:

Մեծ մոր (grandmother) սպանության ծանր ապրումներին բավարարում տալու համար տղամարդիկ սպանված թագուհուն հայտարարում են սուրբ ու գործած մեղքից ազատվելու ծես են մշակում: Ըստեղիցա գալիս տաճարային պո*նկության ծեսը Անահիտ աստվածուհու պաշտամունքի օրերին ու ընդհանրապես՝ կին աստվածությունների պաշտամունքը, որը հետո՝ շնորհիվ Հուդայականության, Քրիստոնեության ու Իսլամի մեծ ճիգերով կանացի աստվածությունները փոխարինվեցին տղամարդ աստվածներով:

Ծեսն ուներ հետևյալ տեսքը:

Սկզբնապես տաճարի տարածքում սեռական խրախճանքն էր, հետո՝ ինքնաձաղկման, լաց ու կոծի արարողակարգը, իսկ վերջում՝ջրցանությունը, որպես գործած մեղքից լվացվելու, մաքրվելու խորհուրդ:

Մեծ մոր սպանության օրվանից տղամարդկանց առօրյա խոսակցականում բնավ պատահական չի հայտնվել վիրտուալ ՝՝մաման .ունեմ՝՝ - ը: Պատմականորեն էս հայհոյանքը գալիսա մատրիարխատի ժամանակներից, ավելի կոնկրետ՝ մեծ մոր պաշտամունքից: Էդ ժամանակ կլանի ներսում մայր թագուհին սեռական հաաբերություններ կարար ունենար անխտիր բոլոր տղամարդկանց, անգամ՝ իրանից ծնված որդու հետ: Ըստեղից էլ նաև ՝՝բ..ի տղա՝՝, կամ ՝՝բ..ի ծնունդ՝՝ արտահայտությունը որպես հայհոյանք, քանի որ նման պայմաններում, երբ կինը սրա - նրա հետա սեռական հարաբերություններա ունենում, անհնարա իմանալ, թե էրեխեն կոնկրետ ումիցա: Էրեխու մերը ամեն դեպքում հայտնիյա, բայց հերը՝ անհայտա: Մինչ օրս մեզ բացատրող չի էղել, թե էդ ի՞նչ մերա, որը տղամարդկային հայհոյանքի վիրտուալ օբյեկտա հանդիսանում: Ուշադրություն դարձրեք, որ ոչ թե հեր, այլ՝ մերա քրֆվում: Խոսքը փաստորեն, կլանում, հոտում սպանված մոր մասինա, որի հետ սեռական հարաբերություններ ունենալը թեև խիստ ցանկալի, բայց սպանությունից հետո այլևս անհնար բանա հանդիսանում:

Պատահական չի, որ հյուսիսային ազգերի մեջ մեր քրֆելը ծանր հայհոյանք չի ընկալվում: Էդ նշանակումա, որ կանանց պակասորդ հյուսիսային ազգերի մեջ չի էղել ու իրանք մայրիշխանության լծով չեն անցել:

Հայ եկեղեցին անզոր գտնվեց հայերի մեջ վերացնել հեթանոս՝ մեծ մոր սպանության ժամանակներից էկող ծիսային նշանակության տոնը: Կարողացավ մենակ վերացնել տաճարային պո*նկությունը, անհարկի ինքնաձաղկումը ու լացն ու կոծը: Ծեսը էնքան խորը արմատներ էր քցել հայերի մեջ, որ տաճարային պո*նկությունը սկզբնապես փոխարինվեց միջնադարում հասարակաց տներով, որից եկեղեցին հարկ էր գանձում: Էդ թելադրված էր ժամանակի ու իրավիճակի պահանջով: Դրա համար եկեղեցուն մեղադրել չի կարելի: Եկեղեցին թողեց մենակ իրար վրա ջուր ցանելու արարողակարգը ու էդ արարողակարգի օրը խեղաթյուրելով անվանակոչեց ըսենց կոչված Քրիստոսի պայծառակերպության օր, որը բացարձակապես չի բացատրում ՎԱՐԴԱՎԱՌ անվանումը ու իրար վրա ջուր շփելու իմաստն ու խորհուրդը:

Այնինչ, Վարդավառ բառը ունի շատ հեշտ ու պարզ բացատրություն: Վարդը՝ որպես ծաղիկ եղելա, կա ու շարունակումա մնալ որպես սեռական անհագ ցանկության խորհրդանիշ: Ըստեղից էլ՝ ՎԱՐԴԱ - ՎԱՌ անվանումը՝ այսինքն սեռական անհագ ցանկությամբ վառվելը: Վարդը այդպիսով անզուսպ սիրո, սիրահարվածության, չբավարարվող կրքի ու ցանկության սիմվոլա:

Պատահական բան չկա, որ վարդի թերթիկներով լոգանք են ընդունում: Վարդավառ բառը ունի բացառապես սեռական ծեսի բովանդակություն: Վարդավառված ըլնել կնոջ համար ժամանակին նշանակելա սեռական խրախճանքի մեջ գտնվել տաճարում ու ոչ մի տղամարդու չմերժել՝ ի հիշատակ մայր թագուհու սեռական սանձարձակ վարքի ու դրա հետևանք հանդիսացող սպանության:

Դժվար չի պատկերացնել, թե ոնցա էղել էդ ամենը:

Աղջիկը մտնումա տաճար, որդեղ արդեն մինչև ՝՝7 - րդ՝՝ զգայարանը սրած նրանա սպասել տղամարդկանց խումբը: Ոմն քուրմ ջահը, կամ մոմը բռնած (ըստեղից էլ՝ ՄՈՄ ՊԱՀՈՂ արտահայտությունը) ուղեկցումա աղջկան ընդեղ, որդեղ որ պետքա տեղի ունենա սեռական արարողակարգը: Խմբակային սեռական հարաբերությունից հետո աղջկան տանում են բաղնիք, ընկղմում են վարդի թերթիկներով լցված ջրավազանի մեջ ու դուրս են բերում տաճարից արդեն զուգված ու զարդարված, որդեղ դրսում սպասումա տոնականորեն խանդավառված ամբոխը: Քուրմը դուրսա գալիս՝ իրա հետ դուրս բերելով նաև տվյալ ջրավազանից որպես արդեն սեռական ծեսով ՝՝օրհնված՝՝ ցուցանմուշ հանդիսացող մի սափոր վարդաջուրը ու դրանով սկսումա էսօրվա տերտերի նման աջ ու ձախ ջրցան մտրակով ջուր ցփնել հավաքված ամբոխի վրա, որից հետո ԱՆԱՀԻՏ ու Նանե աստվածուհիներին փառք տալով սկսվումա համընդհանուր ջրցանության ուրախ պրոցեսը: Մնացածը մանրամասնելու կարիք չկա: Տե՛ս էսօրվա փողոցային վարդավառը:

Բնականա, որ տաճարում մի ամբողջ խումբ տղամարդկանց հետ սեռական հարաբերություններ ունեցած կնոջից, կամ կանանցից ծնված էրեխեքին էն ժամանակ պտի ասեյին՝ սուրբ հոգուց հղիացած, քանզի անգամ կինը նման պայմաններում չէր կարա իմանար, թե ումիցա հղիացել ինքը: Բայց ՝՝մեղավոր՝՝ միշտ կա՝ Սուրբ հոգինա, որը հետո քրիստոնյաները սեփականացրին ու տարածեցին Հիսուսի անվան վրա: Բայց երբ Հայերի մեջ ներթափանցեց Իսլամը իրա երկվորյակ ախպեր Քրիստոնեությամբ, նմանատիպ ՝՝սուրբ ծնունդները՝՝ սկսեցին կոչվել կոնկրետ ու իրավացիորեն՝ բ..ի ծնունդներ:

Սա, թերևս մեծ հեղափոխությոն ու առաջընթաց էր բարոյականության մեջ:

Էսօրվա լիբերալները, երբ հայտարարում են, թե կինը ազատա, առաջարկում են ընդամենը համալրել բ..ի ծնունդների գլխաքանակը: Թե ովքեր են էսքանից հետո լիբերալները՝ չեմ քննարկում, թեև ինչ որ մի բան կարացա հասկացնեմ, թե ովքեր են:

Կնոջ ազատությունը պետքա ունենա հստակ չափանիշներ ու սահմանափակումներ, քանի որ նման կինը բարոյականությունից շատ վատա հասկանում, կամ ընդհանրապես չի հասկանում: Ամուսինը պետքա կնոջը մենակ մի տեղ ազատություն շնորհի՝ անկողնում: Ուրիշ՝ կարևոր հարցերում, ինչը որ առընչվումա տղամարդու կողմից գրված բարոյական դրույթներին, կնոջը ազատություն տալը նշանակումա, որ տղամարդը իրան որպես կին՝ չունի:

Եթե էսքանը պարզա, ապա էսօր վարդավառ տոնելու ծեսը պետքա վերացնել: քանի որ Վարդավառի իրական խորհուրդը մեծ մոր սպանության մեղքից ազատվելու, լվացվելու խորհուրդնա: Էդ մեղքից արդեն վաղուց ազատվել են տղամարդիկ ու կարիքը չկա իրեք հազար տարի ապաշխարհել: Տղամարդիկ իրանց ժամանակ ստիպված էին նման պաշտամունք ստեղծել, քանի որ իրանց ապրումները չափից դուրս ուժեղ էին կանանց պակասորդի պայմաններում: Ֆրեյդիզմը ահագին չափով բացատրումա էդ:

Կինը բնավ սուրբ արարած չի, մանավանդ որ ընենց հատկանիշների կրողա, որը բնավ չի խոսում նրա սուրբ ըլնելու մասին:

Պատահական բան չի, որ գրական մշակույթում շարունակաբար արտացոլվումա մինչ օրս կնոջ նենգ, խարդախ, ինտրիգան, քինախնդիր, խորամանկ, շաղակրատ, շատախոս, բամբասկոտ, չարախոս, դավաճան, ագահ, պո.նիկ, խիստ դժվար դաստիրակվող, կամ՝ բնավ չդաստիրակվող ու դաժան բնույթը: Էսքանից հետո կնգան սուրբ արարած ընկալելը ու հռչակելը իսկական սրբապղծությունա:

Սուրբ հռչակվելու ավելի մեծ իրավունքներ ունի տղամարդը, ով դրա իրավունքները վաստակելա մենակ նրանով, որ ինքնա հորինել բարոյականությունը ու դրանով սահմանափակելա կնոջ վայրենի բնույթը ու սեռական սանձարձակ վարքը, որ քիչ թե շատ խաղաղ ապրեն: Էսօր կին պաշտելու, աստվածացնելու, մեծարելու, տեսակ - տեսակ պատիվներ մատուցելու, հաճոյանալու, հետևից վազվզելու, թանկարժեք նվերներ տալու ժամանակները վաղուց պետքա անցած համարել: Կանանց պակասորդը վաղուց վերականգնվելա ու ոչ կնոջը, ոչ էլ մայրությունը փառաբանելու կարիքը ու պատճառը բացարձակապես չկա: Էգ Կատուն էլ, էլ, շունն էլ, կովն էլ ձագերա ծնում, բայց հերոսություն չեն համարում: Էդ նորմալ վերարտադրվելու ֆունկցիայա, հերոսություն ու մի առանձին պատիվների արժանացնելու բան չի:

Ուրեմն, սուրբը ավելի շատ տղամարդնա, բայց ոչ երբեք՝ կինը: Եթե կանայք ուզում են որպեսզի տղամարդը իրանցով հպարտանա, ապա պետքա կրեն հայրականության իդեալները ու տղամարդկանց կողմից գրված բարոյականությունը: Կին ու մայր անունը կրողները հարգանքի արժանանալու համար պետքա համեստություն դրսևորեն, տղամարդուն ուղղություն չփորձեն ցույց տան ու նրան որպես միջոց չդիտեն, տղամարդուն ու տղամարդկային իսկական արժանիքները կարողանան գնահատեն: Սկզբնապես պտի նախ իրա՛նք հարգեն տղամարդուն, որ նոր հետո՝ հարգվեն նրա կողմից:
    
    
    
     Հեղինակ՝ ՍՏԵՓԱՆ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
    
    
    
     Շվեդիա, Էնշոփինգ
    
    
    
     08.07.2018