Իր ամբողջ գիտակից կյանքը ճգնավորությամբ ապրած Անտոնը (251 – 546 թթ.), որին քրիստոնեական եկեղեցին «Մեծ» պատվանունն է շնորհել, եղել է աշխարհում քրիստոնեական առաջին վանական միաբանության հիմնադիրը: Նրա սրբակենցաղ վարքի մասին բազում առասպելներ են ստեղծվել, նրա իմաստուն և ուսանելի խորհուրդներից շատերն առ այսօր չեն հնացել:
Ահա՛ դրանցից մեկը:
Անապատում վայրի կենդանիներ որսացող մեկը, նկատելով, որ միշտ լուրջ հայր Անտոնը մի օր կատակներով է հաղորդակցվում ճգնավոր եղբայրների հետ, փորձում է պարզել այդ փոփոխության պատճառը:
Ցանկանալով որսորդին բացատրել, որ երբեմն հարկավոր է այնպես անել, որ եղբայրները խստակրոն ապրելակերպի ծանր լուծը ժամանակ առ ժամանակ թոթափեն, ասում է.
«Նետդ դի՛ր աղեղին ու ձգի՛ր»:
Որսորդը կատարում է ծերունու պահանջը, և վերջինս նորից ասում է նրան.
«Ավելի՛ շատ ձգիր»:
Որորդն ավելի է ձգում լարը, և ծերունին նորից ասում է.
«Է՛լ ավելի ձգիր»:
Այդժամ որսորդն ասում է .
«Եթե չափից ավելի ձգեմ, աղեղը կկոտրեմ»:
Եվ հայր Անտոնը նրան ասում է.
«Այդպես էլ Աստծո գործերում է. եթե մենք եղբայրներից չափից ավելի պահանջենք, ապա նրանք չափազանց ջերմեռանդությունից շուտով կխորտակվեն: Այդ իսկ պատճառով հարկ է եղբայրներին երբեմն թուլանալու հնարավորություն տալ»:
Լսելով այս իմաստուն միտքը՝ որսորդը շատ է ազդվում և, մեծ օգուտ քաղելով, հեռանում է, իսկ եղբայրները, ամրապնդվելով իրեն հավատքի մեջ, վերադառնում են իրենց տեղերը:
Ներքին նպատակաուղղվածությունը մարդկային յուրաքանչյուր գործունեությանը բարձրագույն իմաստ է տալիս: Այնպես որ քրիստոնեական մշակույթը ողջունում է կատակը, բայց՝ բարի կատակը: Միակ բանը, որն անթույլատրելի է, դա համերաշխությունն է չարի հետ: Ուրիշի վշտի վրա ծիծաղելը մարդու հոգին ամայացնում է: Բայց կա ծիծաղ, որը մարդուն զորացնում է: Ինչպես Աստվածաշնչում է գրված. «Ամեն բանի ժամանակ կա…լալու ժամանակ, և ծիծաղելու ժամանակ. Սգալու ժամանակ, և պարելու ժամանակ» (Ժողովող 3, 4):
Պետք է միայն սովորել դրանք զանազանել:
Եվ վերջում՝ միսիոներական մեկ անեկդոտ.
Մոր արգանդում երկվորյակներ են: Նրանցից մեկը մյուսին հարցնում է» .
«Լսիր, ի՞նչ կարծիքի ես՝ ծննդաբերությունից հետո կյանք կա՞»:
Մյուսը խորիմաստորեն պատասխանում է.
«Հավանաբար՝ չկա, չէ՞ որ այնտեղից դեռ ոչ ոք չի վերադարձել»:
