Մարդկության պատմության մեծագույն, կարևորագույն թվականները (նախորդի շարունակությունը)
Հիմնադրություններ, հայտնագործություններ, գյուտեր
1572 թվական – Դանիացի աստղագետ ու ալքիմիկոս Տիխո Բրահեն Եվրոպայում առաջինը սկսում է կատարել պարբերական ու գերճշգրիտ աստղագիտական դիտումներ, որոնց հիման վրա Կեպլերը բխեցնում է մոլորակների շարժման օրենքները: 1583 թվական – Իտալացի բժիշկ, բնագետ ու փիլիսոփա Անդրեա Չեզալպինոն առաջին անգամ կատարում է բույսերի դասակարգումը: 1584 թվական – Իտալացի աստղագետ Ջորդանո Բրունոն առաջ է քաշում տիեզերքի անսահմանության ու մոլորակային այլ համակարգերի գոյության վարկածը: 1590 թվական – Հոլանդացի ակնոցագործ վարպետ Զաքարիա Յանսենը պատրաստում է առաջին մանրադիտակը: 1592 թվական – Իտալացի աստղագետ, ֆիզիկոս և փիլիսոփա Գալիլեո Գալիլեյը ստեղծում է ջերմաչափը: 1603 թվական – Գերմանացի աստղագետ և իրավաբան Յոհան Բայերը կազմում է ամբողջ երկնային համակարգն ընդգրկող առաջին աստղային ատլասը: 1609 թվական – Գերմանացի աստղագետ Յոհան Կեպլերը բացահայտում է մոլորակների շարժման առաջին օրենքը, իսկ Գալիլեյը հեռադիտակով երկնքի առաջին դիտարկումն է կատարում: 1610 թվական – Գալիլեյը հայտնաբերում է Յուպիտերի չորս հիմնական արբանյակները: 1628 թվական – Անգլիացի բժիշկ, ֆիզիոլոգիայի և սաղմնաբանության հիմնադիր Ուիլյամ Հարվեյն առաջին անգամ ճշգրիտ նկարագրում է արյան շրջանառությունը: 1632 թվական – Գալիյեո Գալիլեյը հայտնաբերում է մարմինների անկման օրենքը: 1636 թվական – Ֆրանսիացի փորագրիչ Կլոդ Մելանը ստեղծում է Լուսնի առաջին քարտեզը: 1642 թվական – Ֆրանսիացի գիտնական Բլեզ Պասկալն ստեղծում է առաջին հաշվիչ մեքենան: 1643 թվական – Իտալացի ֆիզիկոս և մաթեմատիկոս Էվանջելիստա Տորիչելին ստեղծում է սնդիկային բարոմետրը: 1654 թվական – Ֆրանսիացիներ Պիեր դե Ֆերման և Բլեզ Պասկալը, իրարից անկախ, Հավանականության տեսության հիմքն են դրել: 1655 թվական – Հոլանդացի ֆիզիկոս, մաթեմատիկոս, աստղագետ ու գյուտարար Քրիստիան Հյուգենսը հայտնաբերում է Սատուրն մոլորակի օղակները: 1657 թվական – Վերոհիշյալ Հյուգենսը ստեղծում է պատի ճոճանակային ժամացույցը: 1665 թվական – Անգլիացի գիտնական Ռոբերտ Հուկը՝ իր իսկ կատարելագործած մանրադիտակի օգնությամբ բացահայտում է կենդանի բջիջը. նա էլ հորինել է «cell» (բջիջ) անգլերեն եզրը: 1666 թվական – Անգլիացի մեծ ֆիզիկոս Իսահակ Նյուտոնը պրիզմայի միջոցով հայտնաբերում է սպիտակ լույսը և նկարագրում է այն: 1671 թվական – Իսահակ Նյուտոնը կառուցում է առաջին հեռադետը (տելեսկոպ): 1676 թվական – Դանիացի աստղագետ Օլե Ռյոմերն առաջին անգամ չափում է լույսի արագությունը: 1687 թվական – Իսահակ Նյուտոնը գրում է «Բնական իմաստասիրության մաթմատիկական սկզբունքները» աշխատությունը: Տիեզերական ձգողականության օրենքը: 1705 թվական – Անգլիացի գյուտարարներ Թոմաս Նյուքոմանն ու Թոմաս Սեվերին ստեղծում են առաջին ջերմաշարժիչը: Այս նույն թվականին անգլիացի աստղագետ, մաթեմատիկոս ու ֆիզիկոս Էդմունդ Հալեյն աշխատություն է հրատարակում գիսավորների շարժման մասին: 1714 թվական – Գերմանացի գիտնական Դանիել Ֆարենհայտը ստեղծում է ջերմաստիճանի չափման գծային սանդղակը: 1718 թվական – Անգլիացի աստղագետ, մաթեմատիկոս ու ֆիզիկոս Էդմունդ Հալեյը բացահայտում է աստղերի առանձին շարժումը: 1734 թվական – Շվեդ բնագետ ու բժիշկ Կարլ Լինեյը դասակարգում է կենդանատեսակներն ու բուսատեսակները: 1742 թվական – Շվեդ ֆիզիկոս և աստղագետ Անդերս Ցելսիուսը ստեղծում է ջերմաստիճանային սանդղակը: 1743 թվական – Ֆրանսիացի գիտնականներ Դ'Ալամբերը և Լագրանժը տալիս են դինամիկայի և ստատիկայի խնդիրների լուծման հիմնական մեթոդը: Այս նույն թվականին մեկ այլ ֆրանսիացի, մաթեմատիկոս ու աստղագետ` Կլոդ Կլերոնը, ապացուցում է երկրաբաշխության համար հիմնարար մի շարք թեորեմներ, որոշում է Երկրի ծանրության ուժի ու սեղմման հարաբերությունը՝ դրանով իսկ դնելով նոր գիտության՝ գրավիմետրիայի հիմքը:
|