Հոդվածներ

Տնօրենի տեղակալի քարտուղարուհին տանը մնացած աղջիկ էր՝ երեսունհինգին մոտ, ոտնաթաթերից կուրծքը ներառյալ՝ արտակարգ գեղեցիկ, սրտագրավ՝ ըստ իս: Մնացած՝ դեպի վերև հատվածը հեչ բան էր: Մյուսները ևս, երևի, նույն կարծիքին էին, որովհետև տեսնում էի, շատերի հայացքն էր թիկունքից կախ գնում՝ անգամ դռան ծածկվելուց հետո: Չսիրված էր՝ փշոտ լեզվի պատճառով: Ետքից բամբասում էին, դեմից՝ նույնպես, իսկ չարության պատճառն այն էր, որ միայնակ, անտեր, նաև քարտուղարուհի լինելը նկատի ունենալով՝ շատերն էին ծոցը մտնելու առաջարկ արել և մերժվել: Այլ զենքից զուրկ՝ աջ ու ձախ շշպռում էր, տղայավարի պատասխանում, ու որձերը, որպեսզի իրենց ու մյուսների աչքին փորձառու, կյանք տեսած, ինչ իմանամ ինչ-ինչ գեղուհիների վայելած ներկայանան, շարունակում էին քրքրել հոգին.

-Դաբաղած կաշին ինչու՞ ես պահում:

-Աշխարհում ես ու դու որ մնանք, ի՞նչ սև կապեմ:

-Զարիկը՝ փոստատան թանաքամանը քեզ օրինակ:

-Բոչկան Զարիկի համար նույնն է, ինչ լոտոյի քարը:

-Բարձը բերնին դնես, նոր…

Եվ նման զարհուրելի, ստոր, գռեհիկ կատակներ: Կնիկների ծոցը քնած օրը դեմքերից գոհությունը կաթեցնելով էին ծաղրում, առնացիությամբ չփայլած ժամանակ՝ խոսքին ժահր շաղախած: Իսկ ինքը, վկա Աստված, լավն էր՝ խորունկ-խորունկ հոգով: Մեղքում էի, ինքն էլ՝ ինձ, որովհետև, -ասում էր, -մյուսների նման չես, որովհետև, -ասում էր, -եթե ինձ նմանի հետ խոսքուզրույցի ես բռնվում, որձությունդ մի կողմ դրած՝ մարդուն տեսնում, ուրեմն՝ ուրիշ տեսակ ես, իսկ ուրիշ տեսակին, -ասում էր, -ով հասնում, աքացի է տալիս՝ դեմից, թիկունքից, թաքուն, աչքերին նայելով, մյուսի կոշիկը փոխ առած: Եթե ասեմ՝ սիրահարվել էի՝ չէ, անտարբեր ասեմ, դարձյալ չէ: Խառնակ զգացում էր՝ նայած տրամադրության: Չարանում էի, որ տգեղ դեմք ունի, կոպիտ մաշկ, որ բոլորին իր առաջ խոնարհեցնելու ունակ չէ, որ բնությունը մարմինը կերտելիս ոտքերից սկսելով՝ պարանոցի մոտ սպառել է իրեն: Ի՞նչ իմանամ:

Հերթապահությանս օրերը գիտեր: Գալիս էր, ոտքը կախ գցում, ու զրուցում էինք: Առաջին ամիսներին ուզում էի աչքին փորձված երևալ. ամաչում էի: Հետո տեսա, անմեղությունս ծաղրի նյութ չի շինում, կամաց-կամաց՝ ինչպես քրոջ, հարազատի, շատ մոտիկ մեկի առաջ, բացեցի հոգիս: Մեկս մյուսի կարիք զգում էինք, միմյանց զգում էինք: Արվեստից, գրքերից, Հոլիվուդի աստղերից ու Նոբելյան մրցանակի արժանացածներից չէինք խոսում՝ պահելով մարդու գնահատության ուրիշ չափանիշներ ունեցող անձանց հետ կայանալիք խոսակցությունների համար ու զուտ կյանքին, մեզ առնչվող հարցեր էինք քննում:

Ինստիտուտի հյուրանոցատիպ շենքում էր կենում՝ մենակ: Քաղաքում բարեկամ էլ չուներ: Տեսնում էի՝ չի կամենում տուն գնալ՝ երկյուղելով մենակությունից, ճակատագրի հետ դեմառդեմ կանգից ու հա ձգում էր զրույցը՝ մի թեմայից անցնելով մյուսին: Հիմարություն էլ եմ դուրս տվել, նմանապես խելոք բաներ բարբառել, քանզի չցանկանալով հուսախաբել՝ միտքս լարում էի, չկամենալով կեղծել՝ արձակ-համարձակ խոսում էի: Ինքն առավել էր գրավված ինձնով: Մայրության հասնող սեր կար, որ քողարկելով ցույց չէր տալիս, բայց զգում, տեսնում էի. շարժումները, նայվածքն էին հուշում, շոկոլադի սալիկներն ու ընկույզի միջուկը, որ շուտ-շուտ բերում էր ու կեսից ավելին ինձ հրամցնում, կաշվե ձեռնոցները, որ ձմռանը նվիրեց, իսկ ես հաջորդ օրը կորցրի, մարմնի խաղն ու աչքերի փայլը, որ ճմլկոտելով, հորանջով թաքցնում էր, սակայն զուր, և էլի հազար ու մի նման բան:

Սակայն այդպես երկար չէր կարող շարունակվել: Ես կերել էի շոկոլադը, ընկույզի միջուկն ու ինձ պարտավորված էի զգում, տղամարդ էի ու ինձ պարտավորված էի զգում, բնավորությունս էլ՝ մի կողմից: Եվ մի օր բանթողից հետո ասացի.

-Ինձ քո սենյակը տար:

Ձայնս, ի զարմաս ինձ, մի տեսակ հնչեց: Ես գողության մեջ բռնվածի պես եղա, կրքոտեցի ու վախեցա:

-Ուզում եմ տեսնել, -նահանջի տեղ թողնելու, վախս ապահովագրելու նկատառումով՝ հավելեցի:

-Մնա ուրիշ անգամ: Հյուրասիրելու բան չունեմ:

Զարիկի ձայնը ևս այլ էր՝ պաղատագին:

-Թեյ, հո, կգտնվի՞:

Զգույշ, վախվորած, ամոթից մեկմեկու ու շուրջներս չնայելով, ուզելով ու չուզելով՝ գնացինք: Փոքրիկ սենյակ էր, անկյունում՝ խոհանոց, լողասենյակ՝ պետքարանը հետը: Զարիկն առաջարկում էր նստել, իսկ ես չէի կարողանում. գնում-գալիս էի, աչքս պատուհանից դուրս գցում, նայում պատն ի կախ ջրանկարին, որ պնակ էր, նուռ ու դանակ - երեքն էլ սիրուն, խոսուն: Նկարի կատարումը չեմ կարող որակել, բայց մարդը բան էր ասում և չափի զգացում կար: Հետո ես առանց խոսքի արձակելով վերնաշապկիս կոճակները՝ հանվեցի, մինչև գոտկատեղս մերկ՝ գնացի դեպի անջատիչը:

-Պետք չէ, -Զարիկը մոտենալով՝ վերստին վառեց լույսը:

Ձեռքս երկարեցի, և խավարը կրկին պարուրեց մեզ, ապա ազատ ձեռքով գրկեցի նրա մեջքը: Ինձ լրիվ կորցրել, դողդողում էի: Նա պատին հենված՝ նրբորեն խուսափում էր պարանոցը որոնող իմ շրթունքներից:

-Ես քեզ սիրում եմ, -շշնջացի, և պահի տակ հնչածն անկեղծ էր:

-Չէ, դու միայն հրապուրված ես: Հետո կամաչես այս օրվա համար, իսկ ես այդպես չեմ ուզում:

Նա նույնպես հուզված էր, սակայն կարողանում էր տիրապետել, և ուղեղիս ծայրածալքում առկայծում էր բամբասանքի արժեք ունեցող առօրյա խոհ՝ գեղեցիկ երիտասարդ է գտել, կամենում է շահավետ ամուսնության առաջարկ կորզել: Թքած, եթե մինչևիսկ այդպես է, -ջերմի մեջ աքացի տալով էժան-անարժան մտքին՝ վճռեցի՝ պատրաստ ամեն պատահարի: Փայտից սուր ևս կար ձեռքիս, որ ճոճում էի՝ չերկնչելով ոչնչից:

-Ես քեզ հետ կամուսնանամ, -հևքի մեջ խոստացա՝ փորձելով նրան անկողնու կողմը տանել:

-Իսկ ես՝ չէ: Մի արա, կնեղանամ:

Վճռականություն կար ձայնում: Նա իսկապես սրտմտել էր, և ես կանգ առա:

-Հագնվիր, կմրսես:

-Թող մրսեմ, թող մեռնեմ, -խռոված՝ երկարեցի մահճակալին:

Տղամարդկային արժանապատվությունս վիրավորված էր: Վատ էի զգում: Պահն անցել էր, և տխմարություն էին թվում բարձրաձայնածներս: Շան լափ կոչվածը մի քանի րոպեում գլխիս ածեցի: Դու, -խորհում էի, -տխուր մարդ ես ու դանդալոշի մեկը, և ի վիճակի չես ըմբռնել, թե այլոք ինչ են ասում, անում, ինչպես են սիրահետում, որ կանայք փեշերը քշտած վազում են: Միշտ այդպես կբախվես իրականությանն ու զարմացած, հիասթափված՝ չես կարողանա պարզել, թե ինչու ամեն բան այնպես չեղավ, ինչպես կինոնկարներում է, գրքերում, քեզ շրջապատող անձանց ամենօրյա պատմություններում: Կջանաս բացատրություն գտնել, սակայն կսխալվես: Տեսա՞ր, օրիորդ չէր, որ մտածեիր՝ կուսությունը կորցնելուց զգուշացավ, ամուսնացած, զավակների տեր չէր, որ արդարացում դառնար, թե հազար ու մի խառնակ զգացում է կաշկանդում: Եթե հետդ ամուսնանալ էր ցանկանում, ինքդ առաջարկեցիր, թե պարկեշտ-մարկեշտ է խաղում... Անհեթեթ է, հարկավ, այս կյանք, սեր անվանյալը. դու արյունով քեզ բոլորովին անծանոթ մեկին գգվել, փայփայել ես անձկում, իսկ նա ուրախանալու, զգացմունքներդ գոնե հարգելու փոխարեն կոպտում է, արհամարհում, վիրավորում, մինչևիսկ՝ ատում: Ո՞րն է քո մեղքը, այն, որ հպվել ես ցանկանում մազերի՞ն:

Զարիկի ձայնը չէր լսվում, անտեղյակ էի՝ ինչ բանի է: Ցանկում էի, որ մոտենա, սփոփի, սիրտս առնի, իսկ նա կյանքի նշաններ ցույց չէր տալիս, ու դրանից, միտքս, մարմինս պաղել էին: Աչքերս փակ, ականջս՝ ձայնի, սպասում էի, և հույսս Զարիկն էր: Եթե ինձ մնար, տխմարի պես հա՛ կպառկեի, ու շարունակությունը նույնքան տխուր, անբնական կլիներ, բայց նա նրբանկատ էր, հոգեբանություն գիտցող: Այդու, անփորձությամբ հանդերձ, պակաս նշանառուն ես չէի. եկավ՝ հուշիկ, հնազանդ, բարձրակրունկ կոշիկները պատի տակ թողած ու բոբիկ: Օդը տատանվեց, առավ դեմքիս, ռունգներիս, ու ես սրսփացի՝ աչքերս գոց սպասելով լինելիքին:

Մնացածը մանրամասն չեմ պատմի. կարիք չկա: Սխալ հասցեով չգնալու համր հուշման կարգով կասեմ միայն, որ այդպես պատահում է առաջին անգամ կնոջ հետ լինելիս, երբ շատ ես հուզված և կամ՝ երկարատև ընդմիջումից հետո: Պարծենալու հարկ չեմ զգում, թաքցնելու՝ առավել, քանզի բնականը դա է: Իսկ ամեն ճշմարիտ հիմքում ու մինչև վերջ ազնիվ է:

Մենք պատուհանը բացելու միջոց չէինք գտել, ու շոգ էր, լույսը վառելու միջոց չէին գտել, ու մութ էր, ես կրկին տղամարդ էի ինձ զգում, և որպեսզի փորիս տակ գոլած քրտինքի ճողփյունը չլսեմ, վերմակի դեր կատարող սավանը դարձրել էի միջնորմ երկուսիս՝ շարունակելով տարուբերել լռությունը:

-Քեզնից ծնված երեխան գեղեցիկ կլինի, -շշնջում էր՝ խավարում շոյելով մազերս:

-Եվ խելոք, -լրացնում էր՝ դեմքը հպելով կրծքիս:

Փաղաքշանքին անձնատուր՝ վայելում էի նաև խոսքի հաշիշը:

Այդ գիշեր ես Զարիկի հետ, Զարիկի կողքին լուսացրի: Մշեցի Ավետիսի խանութի լույսերը խաղում էին սենյակի պատերին, գոց փեղկերից մեզ էր հասնում բարդու խշշոցը, երբ դադար էինք առնում, աշխարհը կար, ու ես ապրում էի նրա բովանդակ գեղեցկությունը, թեև՝ քնատ, թեև՝ դադրած: Պատանի մարմնիս կուտակածը կուց-կուց մզվել, ցամքել էր, բայց ինձ առավել ուժեղ, վստահ էի զգում՝ կամենալով, որ գիշերը երկարի, թանձրուքը հոսի անվերջ, ու սիրուց մնչա Զարիկը: Մշուշվել էր ուղեղս, չեմ կարող ասել՝ ինչու: Առանձնապես մտածելս չէր գալիս, միայն հիշում եմ, հույզերի առատությունից բնապաշտական տրամադրություն էր իջել վրաս, ու քանի որ բանաստեղծելու շնորհք չունեի, շուրթերիս Մեծարենցի տողերն էին.

Գիշերն անույշ է, գիշերն հեշտագին,

Հաշիշով օծուն և բալասանով...

Արտասանում էի, բայց դա քիչ էր, երգում էի, դարձյալ քիչ էր, ու մնացյալը մտքումս էի երգում, խոստովանեմ նաև, որոշ ամաչում էի ու ցավ զգում՝ մտաբերելով վաղամեռիկ քնարերգուի կենսագրությունը, ումին հողմավար նավակները ոչ ձյունանույշ պայիկները ետ դարձուցին, ոչ իրիկվան հովիկները:

Զարիկը քիչ ծիծաղում էր, շատ լալիս, ջանում էր համոզել, որ երկրորդ տղամարդն եմ իր կյանքում, եղբորից էր պատմում, նախկին ամուսնուց, իսկ ես արդարախոս լինեմ՝ չէի ցանկանում ունկնդրել, ձանձրանում էի, թեև ցույց չէի տալիս ու քաղաքավարությունից դրդված, աշխատում էի սփոփել: Նա կին էր, ընդսմին՝ թույլ և, բնույթին հավատարիմ, վաշ-վիշն էր խառնել սիրո վայելքին: Տարիքն էլ՝ իր հերթին, հուզախռով վիճակը՝ նույնպես, իսկ ես՝ ես էլ պահի տակ իմ առանցքից դուրս սակավ բան տեսնող, տղամարդ լինելս գիտցող այր էի:

Այգաբաց չեղած, որպեսզի կողմնակի աչքեր չնկատեն, հեռացա: Տեսել էին, ու ամեն բան գեշ վերջացավ:

Ինձնից հետո կատարվածին անտեղյակ՝ սուլելով հասա կանգառ: Տրամվայ չկար, ու ես ծառին թիկն տված՝ կանգնեցի: Ցուրտ էր, մայթի երկայնքով ձգվող բարդիները սրսփում էին, ստվերները տարուբերվում ասֆալտին, թռչունները բացվող օրվա հետ սկսել էին ամենօրյա համերգը՝ տերևների, այդ առավոտ՝ նաև ինձ համար, և ուրիշ էր լուսաբացը, ու գույներն էին այլ՝ ինչպես մանկան նկարչատետրում, նմանապես չափածոն, որ ինքնաբերաբար ծնվեց.

Սերս սեպն իր սրել,

Խրել է խոռոչդ խոր,

Եվ համակ վայելք դարձել...

Հետո օրորվելով եկավ տրամվայը: Նրա շորորը, զնգոցն ու թախկ-թիխկը ևս հաճելի էին, նույնպես և արջաքունը՝ հանրակացարանի մեր խոնավ սենյակում, որ մի ողջ ցերեկ ու գիշեր տևեց:

Երեք օր անց գործի գնացի: Հերթափոխն ընդունելիս, դրանից առաջ՝ ատրճանակի դիմաց մատյանում ստորագրելիս խոսակցության պատառիկներ հասան ակնաջիս. Զարիկի անունն էին տալիս: Ջանում էի կապ գտնել, ըմբռնել ինչն ինչոց է, չէր լինում: Մյուսները, երևում էր, մանրամասնորեն գիտեին, ու ոչ ոք եղելությունն սկզբից, ինչպես որ է, պատմելու հարկ չէր զգում: Ուշադրություն չգրավելու համար հարց չէի տալիս, թեև անորոշությունն սպանում էր, սիրտս՝ տագնապում: Կատարվածը, կարծես, այն գիշերվա հետ կապ ուներ, մանավանդ գլխավոր մուտքը ցերեկը հսկող կանայք մի տեսակ էին նայում, ասես ինչ-որ բանի սպասելիս լինեին, իսկ գանգրահեր Կորյունը, ով հետս չուներ Զարիկի «սիմպատիան» լինելուս համար, առանց պատճառի հռհռում էր՝ աշխարհից գոհ:

Հերթափոխի պետն այդ օրը Մինինն էր: Նա առաջին երեք ժամը հետնամուտքի մոտ նշանակեց: Անորոշության մեջ տապակվելով՝ մի ժամի չափ նստել էի, երբ ոտնաձայն առա: Նորիկն էր, ասաց, թե Մինինը վատ է զգացել և ինքն է փոխարինելու: Հետո հարցրեց՝ ի՞նչ կա-չկա: Կարեկցանքի պես բան զգացի հարցում և առաջին անգամ խնդրեցի հաջորդիվ երեք ժամը կենտրոնական մուտքում նշանակել: Չխոստացավ, բա՝ տեսնեմ: Ուզում էի մոտ լինել անցուդարձին, մտքիս կար, եթե հնարավոր լինի, մեկ-երկու րոպեով Զարիկի սենյակը ծլկել:

Նա ամեն բան իմ կամեցածի պես արեց, շնորհակալ եմ, ու տասներկուսի կողմերը գիտեի եղելությունը: Մշեցի Ավետիսին նմանապես երախտապարտ եմ: Տամայի տախտակը թևի տակ եկավ: Ինքը ևս խաղի տրամադիր չէր. ձևի համար շարեցինք, ու նա պատմեց, որ երեք օր առաջ մեկին տեսել են Զարիկի սենյակից ելնելիս: Հյուրանոց-հանրակացարանի պարետին են կանչել, մտել նրա սենյակը: Զարիկն սկզբում չի խոստովանել, հետո, երբ շատ են նեղել, նվաստացրել, ասել է, որ դա իր գիտենալու բանն է, ու մյուսները քթները թող ուրիշի անձնական գործերի մեջ չխոթեն: Բանն ապա զեկուցագրի է հասել, մտել արհկոմ և անճարին պատադրել են ազատման դիմում գրել: Դա էլ լավություն ենք անում, -վերջում ասել են: Երևի այդպես է, որովհետև եթե մարդս իր գլխի տերը չէ, ու նրա փոխարեն որոշում կայացնող, մտածող, արածն ու չարածը լավ ու վատ որակող, գնահատողներ կան, պիտի ամեն բան սպասել: Մատուցած ծառայություններդ կողմ դրած՝ կարող են դավաճանի խարան կպցնել, անբարոյական կոչել, քարկոծել, ոտնատակ առնել, եթե պետք լինի ու անհրաժեշտ, եթե ճահիճը շարժվի, ու հիդրան երկարի շոշափուկները, եթե ցցին կապած ամբողջ օր քնող գամփռ-կարծիքին, -ինչպես Կոստաս Վառնալիսի բերանով Սոկրատեսն է բարբառում, -փորձես դուրս բերել ընդարմությունից, քանդես շղթան:

Ավետիս քեռին պատմում էր, իսկ ես երևակայությանս զոռ տալով՝ շարում էի դեպքերն իրար ետևից ու տեսնում առավոտ կանուխ միջանցքում խմբված կանանց խառնամբոխը, բարոյականություն կոչվող բերդապարսպին տնկած ամբիոնից սերը քարկոծող արհկոմի անդեմ անդամներին ու նաև՝ հալածված, խուսափուկ հայացքը Զարիկի, բարձրացած ժխորն էի լսում ու նաև՝ հեծկլտոցը նրա: Պատմության երկրորդ մասն անսպասելի էր՝ գոնե ինձ համար: Զարիկը եղբոր հետ եղած-չեղածը բարձելով մեքենան՝ մեկնել էր, թե ուր, ոչ ոք չգիտեր:

Ներսումս դատարկության պես բան էի զգում, ցավ առնում, որ անորոշ տեղ էր, կար ու չկար: Ճմլվում էր ու ճմլվում, մզզում, նվում էր նա, որին հոգի են անվանում, սիրտ, որ ձախ անութի տակ է ու որի շնորհիվ մենք կանք՝ ուրախ, կյանքով լի, երբ առողջ է, անցավ ու անհոգ, և կիսամեռ ենք, երբ ջախջախված է, զարկված, անուժ՝ արյուն ճամփելու թուլությունից ծալվող մեր ծնկներին, դառնությունից լեղի թքող մեր լեզվին, թալկոցից երկատվող մեր ստամոքին: Պահվածքս հավանաբար սովորական չէր, որովհետև Ավետիս քեռին մնաց-մնաց հարցրեց.

-Տղա, կարծիք կա, որ Զարիկի մոտից կանուխ ելածը դու ես: Վայ թե ճիշտ են անաստվածները:

Առանց այդ էլ կախ գլուխս ավելի հակեցի, կոխեցի շեքիս արանքը՝ մնալով ծնկներս գրկած: Աչքերս թե բարձրացնեի, կտեսներ արտասուքներս: Պատն ի կախ լուսարձակից ճառագայթված-շաղված-դաղված թիթեռը, որ դանդաղաքայլ ուզում էր դուրս պրծնել ստվերիցս, ֆոկուսից ընկած նկար էր հիշեցնում՝ կոպերիս տակ լճացած արցունքի պատճառով, Զարիկը՝ լքված, մինակուկ, անբիծ ու այլևս՝ սիրուն:

-Մոռցի՛: Չեղնելու գործ գլուխ չի գա, -հորդորեց Ավետիս քեռին:

Սխալ չէր ասում: Ինձ գիտեր, կյանքը՝ նմանապես: Թե չէ ինչու՞ պիտի գլուխ չգար, եթե իմ տեղ ուրիշը լիներ, եթե չգոհանար դժգույն թիթեռը ներբանի տակ առնելով, ինչպես ոմանք՝ Զարիկին, եթե հերսը մնար ու չիջներ, սերը մնար ու չպարտակեր՝ անգամ մշեցի Ավետիսից: Կա՞ր, որ մնար: Թե լիներ, կգտներ նրան, հազար քարի տակից կգտներ նրան, կառներ գիրկն ու կասեր՝ Զարիկ, տեսա՞ր, հրապուրանք չէր, տեսա՞ր, չամաչեցի այն օրվա համար ու եկա, որպեսզի հոսի սիրո թանձրուքը, չլուծվի գիշերը, դադարի պահերին միայն լսելի լինի բարդու խշշոցը, իսկ թռչունների ծլվլոցը՝ այգաբացին, տերևների օրորը՝ ծափողջույն:

-Զենքը լավ կլինի չկապես, -գնալուց առաջ զգուշավոր խորհուրդ տվեց Ավետիս քեռին:

Շարունակեցի ոտքով թռցնել ասֆալտին չեղած քարերը:

-Տուր, առավոտը էլ ետ քեզ կտամ:

-Չի կարելի: Թե տեսան, գործից կհանեն, -չհասկանալու տալով՝անհոգ պատասխանեցի:

Ավետիսը սխալվում էր: Մտադիր չէի ինքնասպան լինել: Հրապուրանք էր ընդամենը՝ անցողիկ, ու ճիշտը դու էիր, Զարիկ: Ես ամաչում էի դեմքիդ տգեղության համար, մինչդեռ հոգու տխեղծությունն առավել ամոթալի է, ամաչում էի տարիքիդ համար, մինչդեռ պառաված մտքերն իմն էին: Գեղապաշտը դու էիր, ես՝ սովորական որձ, արմաղանը դու էիր, ես՝ անրաժան գգվանքիդ:

-Քեզնից ծնված երեխան գեղեցիկ կլինի, -ասում էիր՝ շոյելով մազերս:

-Եվ խելոք, -ասում էիր՝ դեմքդ հպելով կրծքիս:

Ճիշտ է, այն գիշեր առաջին անգամ քունս պահակակետում չտարավ, բայց հետո քեզ տասն ու շատ անգամ դավաճանեցի՝ մտքով, իրապես, զօրուն և Տիրոջ սքեմի տակ, չնայած պահեր եղան, որ նրանց անկիրք գրկում արյան եռք ապրելու համար էլի քեզ օգնության կանչեցի՝ մտաբերելով անկողինդ, հաշիշը խոսքերիդ, ջերմոցը մարմնիդ: Ու կրակվեցի, ու սսրփացի ու սարսռացի՝ ուրիշի համար, ավաղ:

Նորեն պատուհանը բացել

Մորմոքն առել եմ տուն,

Գոցեմ փեղկերը հոգուս

Եվ տրվեմ ցավին անքուն: