10 փաստ փռշտոցի մասին, որ քչերը գիտեն
Երևի շատերի մոտ է հարց առաջանում, թե ինչու՞ ենք փռշտում կամ արդյո՞ք հնարավոր է այն դադարեցնել: Կարծում ենք՝ հետևյալ տեղեկությունները կբավարարեն ձեր հետաքրքրությունը: Այսպիսով՝ 1. Փռշտոցը սկսվում է նյարդերի վերջավորություններում. Այսպես է պնդում Գրինվիլլիից ալերգիայի և շնչարգելքի մասնագետ Նեյլ Կաոն (Neil Kao): Մարդիկ տարբեր են, սակայն բոլորի նյարդային համակարգը կազմավորված է նույն ձևով: Նյարդերի միջոցով տարածվող ազդանշանները կարող են փոխանցվել դեպի գլխուղեղ և հետ, որն էլ անդրադառնում է փռշտալու տարբեր ռեակցիաների վրա: Նյարդերի միջոցով ազդանշան հաղորդելու ժամանակ կենտրոնական նյարդային համակարգը տեղեկանում է, որ քթի մեջ ինչ-որ բան կա, որը պետք է այնտեղից հեռացվի: 2. Փռշտոցը պաշտպանում է մեր օրգանիզմը Փռշտոցը, որն օգնում է մեզ առողջ մնալ, հանդիսանում է իմունային համակարգի կարևոր մասը: Փռշտալու ընթացքում մարմինը, մաքրվելով մանրէներից և վիրուսներից, գտնվում է պաշտպանված վիճակում: Երբ ԿՆՀ ազդանշան է ստանում, որ ինչ-որ բան քիթն է ընկել, ուղեղում ակտիվանում է փռշտալու կենտրոնը, կոկորդը, աչքերը և բերանը փակվում են, կրծքավանդակի մկանները կծկվում են: Արդյունքում օդը թքի և լորձի հետ միասին դուրս է մղվում քթից ու բերանի խոռոչից և փռշտոց է առաջանում: 3. Մենք փռշտում ենք մեծ արագությամբ Փռշտոցը մեկ ժամում անցնում է 160 կմ, ասում է Պատտի Վուդը (Patti Wood) ՝ «Հաջող ազդանշաններ. Ինչպես հասկանալ մարմնի լեզուն» գրքի հեղինակը: Նա նույնպես պնդում է, որ փռշտալուց օդը դուրս է մղում 100 000 մանրէներ: 4. Հոնքեր հանելը փռշտոց է առաջացմում Հոնքեր հանելիս ակտիվացնում են նյարդերի ծայրերը, որոնք պատասխանատու են քթանցքերի համար: Արդյունքում՝ փռշտում ենք: 5. Մարդ քնի մեջ չի փռշտում Քնած ժամանակ քնած են լինում նաև նյարդերը, որոնք պատասխանատու են փռշտալու համար: Դա նշանակում է, որ եթե իսկապես քնած ենք, ապա չենք կարող փռշտալ: 6. Ֆիզիկական ակտիվությունը փռշտոց է առաջացմում Ֆիզիկական վարժությունները կարող են փռշտոց առաջացնել, ասում են փորձագետները: Ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության ժամանակ կատարվում է հիպերօդափոխություն, որը չորություն է առաջացնում քթանցքներում և բերանում: Արդյունքում սկսում ենք ֆսֆսացնել և փռշտալ: 7. Ամենաերկար փռշտոցը Ամենաերկար փռշտոցը արձանագրվել է Մեծ Բրիտանիայում Դոննա Գրիֆֆիցի (Donna Griffiths) կողմից, որը փռշտում էր անընդհատ 978 օր: Այդպիսի նոպաները կարող են ունենալ հոգեբանական պատճառներ: Արևի վառ լույսը ևս երեքից մեկին ստիպում է փռշտալ: Այդ երևույթը անվանում են «լուսային փռշտոցի ռեֆլեքս», որն առաջանում է միշտ, երբ նայում ենք արևին կամ արևի վառ լույսին: Պարզ չէ դրա առաջացման պատճառը, սակայն հայտնի է, որ այդ հատկությունը ժառանգական է: Հետազոտողները դա բացատրում են նրանով, որ սեքսի մասին մտածելիս խթանվում է պարասիմպատիկ նյարդային համակարգը, որն էլ առաջացնում է փռշտոց: Չնայած որ այս տարբերակը կատարյալ չէ, փորձագետներից ոմանք խորհուրդ են տալիս բերանով շունչ քաշել և սեղմել քթի ծայրը: |